Özgüven, çoğu zaman başarıya giden yolda sessiz ama güçlü bir yol arkadaşıdır. Kimi zaman bir sınav öncesi içimizde beliren “yapabilirim” hissi, kimi zaman bir sunumda sesimizin titrememesi… Bunların hepsi özgüvenin görünmeyen ama etkili yansımalarıdır. Ancak herkes bu duyguyu aynı yoğunlukta yaşamaz. Bazı insanlar için özgüven, çocukluktan itibaren gelişen bir destek sistemiyle beslenirken; bazıları içinse eksikliği, hayatın birçok alanında kendini gösterir.
Psikolog Ayşenur Kaya olarak, danışanlarımla yaptığım görüşmelerde özgüven eksikliğinin sadece bireysel bir mesele olmadığını sıkça gözlemliyorum. Aile tutumları, okul deneyimleri, sosyal çevre ve yaşanan travmalar bu duygunun gelişimini doğrudan etkileyebiliyor. Özellikle çocuklukta sıkça eleştirilmiş, başarıları küçümsenmiş ya da duygusal olarak yeterince desteklenmemiş bireylerde özgüven sorunu daha belirgin hale geliyor.
Bu eksiklik, kişinin potansiyelini ortaya koymasını zorlaştırıyor. “Ya başarısız olursam?”, “Beni kim ciddiye alır ki?”, “Zaten yeterince iyi değilim” gibi iç sesler, bireyin adım atmasını engelliyor. Oysa başarı, çoğu zaman denemekle başlıyor. Denemek içinse önce kendine inanmak gerekiyor.
Özgüven eksikliği olan bireyler, çoğu zaman başarıyı hak etmediklerini düşünür. Bu düşünce, onları geri çeker ve fırsatları değerlendirmelerini engeller. Oysa özgüven, öğrenilebilir bir beceridir. Küçük adımlarla, olumlu geri bildirimlerle ve doğru yönlendirmeyle gelişebilir. Bu süreçte bireyin güçlü yönlerini fark etmesi, başarısızlıkla başa çıkma becerilerini geliştirmesi ve içsel eleştirmeniyle sağlıklı bir ilişki kurması büyük önem taşır.
Danışmanlık sürecinde özgüven üzerine çalışırken, kişinin geçmiş deneyimlerini anlamak, onu yargılamadan dinlemek ve yeniden yapılandırma sürecine destek olmak temel hedeflerim arasında yer alıyor. Bu çalışmalar, bireyin hem kendine hem de çevresine karşı daha sağlam bir duruş sergilemesini sağlıyor.
Esenler’de yürüttüğüm psikolojik destek hizmetlerinde, özgüven sorunu yaşayan bireylerin başarıya ulaşma yolculuğunda onlara eşlik etmek, en anlamlı deneyimlerden biri. Çünkü özgüven kazandıkça, başarı da kendiliğinden gelmeye başlıyor.
Kaynak: Branden, N. (1994). The Six Pillars of Self-Esteem. Bantam Books.